×
Ağacin Fi̇zi̇ksel Özelli̇kleri̇ Nelerdi̇r?

*Ağaçta renk → Her ağacın kendine özgü bir rengi vardır.Genellikle öz odun diri odundan daha koyudur.

*Ağaçta parlaklık→ Ağaçta parlaklık kesit yüzeylerinde ışığın yansıtma yeteneğidir.Bu parlama dokularda nişasta bolluğundan ileri gelir.

*Ağaçta koku→Ağacın kokusu içinde bulunan eterli yağlar,tanen ,reçine ve esanslardan doğar.Bu maddeler uçucu olduğundan zamanla kokuları da kaybolur.Ancak bazı ağaçların uzun süre devam eder(Selvinin güzel kokusu çamaşır sandıkları için kullanılabilir.

*Ağaçta ses iletme→ Aynı türden kuru ağaçlar yaş ağaçlara,ince,sık ve düzgün dokulu ağaçlar kaba,seyrek ve karışık dokulu  ağaçlara ve sağlam ağaçlar çürümüş ağaçlara göre sesi daha iyi iletirler.Bu özellik tomruk seçiminde ölçü olarak kullanılabilmektedir.Tomruğun bir başından vurulduğu zaman diğer başına kulak dayanıp dinlenecek olursa,sağlam ve hastalıksız ağaç net ve tonan bir akis verir.İç kısımda çürüme başlamışsa ses boğularak koflaşır.(Ladin gibi bazı ince dokulu ağaçlar ses titreşimlerini iyi yansıtır.)

*Ağaçta ısı iletimi→ Ağaç genel olarak ısıyı iyi ileten bir gereç değildir.Sert,sıkı dokulu ve yaş ağaçlar,yumuşak,seyrek dokulu kuru ağaçlara göre ısıyı daha fazla iletirler.

*Ağaçta elektrik iletme→ Ağaç ısıda olduğu gibi elektrik akımı için de iyi bir iletken değildir.Hatta tam kuru( %0 nem derecesine getirilmiş )ağaçta akım iletme yeteneği sınırlıdır.Ancak,ağaçta nem oranı arttıkça elektrik akımı iletme yeteneği bu oranla dengeli olarak artar.

*Ağaçta ısı gücü→ Ağaç bir kalori kaynağıdır.Yakılınca ısı verir.Genellikle sert ve sıkı dokulu ağaçlar,yumuşak ve seyrek dokulu ağaçlara göre daha çok ısı verirler.Zira sert ağaçlarda selüloz(odun)maddesi aynı büyüklükteki yumuşak ağaca göre fazladır.Sağlam ağaçlar,çürük ağaçlardan,yaş ağaçlar kuru ağaçlardan fazla ısı verir.İğne yapraklı ağaçlarda kalorinin fazla oluşu dokularında reçine,betulin gibi ısı değeri yüksek kimyasal maddelerden ve ayrıca lignin oranın fazla oluşundan ileri gelir.

*Ağaçta sertlik→ Ağaçta sertlik denince,çeşitli kesit yüzeylerine,basınç ve darbe yoluyla gömülmeye çalışan daha sert bir cisme karşı gösterdiği direnç anlaşılır.Genel olarak sıkı dokulu,kuru ve ağır ağaçlar,gevşek dokulu,yaş ve hafif ağaçlara göre daha serttir.Ayrıca bir ağaçta göbek odun,yalancı odundan serttir.Genel bir kural olarak çukur ve sulak yerlerde yetişen ağaçlar,yüksek ve kurak bölgelerde yetişen ağaçlara oranla yumuşak olur.En sert ağaçlar çoğunlukla tropikal bölge ağaçlarıdır.

-Çok yumuşak ağaçlar(Kavak,Ihlamur,Köknar)

-Yumuşak ağaçlar(Tik,Kiraz,Huş,Kızılağaç,Ladin)

-Orta sert ağaçlar(Gürgen,Fındık,Karaağaç,Kestane,Çam)

-Sert ağaçlar(Ceviz,Akçaağaç,Dişbudak)

-Çok sert ağaçlar(Şimşir,Meşe)

-En sert Ağaçlar(Abanoz,Karameşe,Kayacık)

*Ağaçta Ağırlık→ Ağacın Ağırlığı sertliği ile yakından ilişkilidir.Yani sert ve sıkı dokulu ağaç genellikle ağırdır.

*Ağaçta Dayanım→ Ağaçta çürüterek yıkımlamaya çalışan soğuk,nemli ve değişken havalarla,su,böcek ve mantarlara karşı gösterdiği dayanma gücüdür.Ağaç kesildikten sonra yukarıda başlıca açıklanan dış etkilere karşı direncini yitirmeden durabilmesi şu 3 şarta bağlıdır.

1-Bazı ağaçlarda bulunan tanen,reçine ve bazı zehirli maddeler  dolayısıyla asalak böcek ve mantar yıkımlamalarından doğal olarak korunurlar.Örneğin meşe ağacı kapalı ve açık yerlerde gerek böceklerden ve gerekse  nem etkisiyle çürümeden uzun süre kalabilir.

2-Ağaçlarda dış etkilere karşı koruma amacı ile katran yağından havuzlamak süblime,bakır sülfat,çinko klorür ve fenollerle EMPRENYE  ederek dayanımını arttırmak mümkündür.

3-Ağaçlar iyi kurutulur,cinslerinin ve özelliklerinin gerektirdiği yerlerde kullanılırsa dayanımları da arttırılmış olur.Örneğin kayın ağacı açık havada ve nem etkisinde kolay yıkımlandığı halde iyi kurutulur ve kapalı yerde kullanılırsa uzun süre dayanabilir.

*Ağaçta direnç→ Ağaç gövdesinden alınmış prizmatik bir parça,bükme,burma,aşındırma,yarma yoluyla şeklini değiştirmeye ve parçalara ayırmaya çalışan kuvvete karşı koyar.Buna ağacın direnci denir.Aynı cins ağacın hastalıksız,düzgün büyümüş türleri daha dirençlidir.

Ağaçlarda direnci meydana getiren yetenekleri sırayla incelediğimizde;

-Bükülme Yeteneği

Ağacın elyafına(boyuna)dikey ve paralel yönde,sürekli bir basınçla bükülmeye zorlandığı zaman,son şeklini korumaya çalışmasıdır.Bu yetenek dokuların uzayıp genişlemesine bağlıdır.Esneklik  sınırı fazla olan ve bu sınırı aşmak için kırılmadan karşı koyan ağaçlara BÜKÜLGEN AĞAÇLAR denir.Esneklik sınırı dar ve bu sınırda kolayca kırılan ağaçlara da KIRILGAN AĞAÇLAR denir.Genel olarak uzun lifli ağaçlar kısa lifli ağaçlardan,yaş ağaçlar kuru ağaçlardan,dallar gövdeden ve yalancı  odun göbek odundan daha bükülgendir.Bükülme yeteneği fazla olan ağaçlardan söğüt,kavak,huş,kırmızı gürgen(fırınlanmış gürgen),karaağaç,akasya örnek olarak gösterilir.En kırılgan ağaçlardan birisi de abanozdur.

-Burulma Yeteneği

Bir ucu bağlı kalarak ağacın diğer ucundan,elyafına paralel ekseni çevresinde burmaya çalışan kuvvete karşı gösterdiği dirençtir.Genellikle sert ağaçlarda burulma yeteneği daha üstündür.Tornaya bağlanmış bir parçanın torna kalemine gösterdiği direnç burulma direncidir.

-Aşınma Yeteneği

Ağaç,yüzeyinden bir kısım dokuları herhangi bir yönde kırmaya,koparmaya,aşındırmaya çalışan kuvvete karşı koyar.Bu ağacın aşınma yeteneğidir.Örneğin rende tabanları,ahşap döşemeler,merdiven basamakları sürekli olarak aşınmaya çalışan yüzeylerdir..Ağaçların çap kesit yüzeyleri,diğer kesit yüzeylerine göre daha zor aşınır.Ayrıca,öz ve damar kesit yüzeylerinde elyaf yönünde aşınma,elyafa dikey yönde aşınmadan azdır.Sert ve sıkı dokulu ağaçların aşınmaya karşı dirençleri,yumuşak ağaçlara göre daha üstündür.

-Yarılma Yeteneği

Ağacın bir kama etkisiyle dokularının birbirinden ayırmaya karşı gösterdiği dirençtir.Bazı ağaçlar az bir kuvvet etkisiyle,kolayca yarılabilir.Böyle ağaçlara yarılgan ağaçlar denir.Bütün ağaçlarda öz kesit yüzeyini meydana getiren özden kabuğa doğru yarılma,diğer yönlere göre daha kolaydır.Damar kesit yönünde yani yıllık halkalara teğet yönde yarılmada ağaç daha fazla direnç gösterir.Elyafa dikey yönde yarılma mümkün değildir.

Öz kesit yüzeylerinde yarılmanın kolay olmasında başlıca etken öz ışınlarıdır.Bilindiği gibi,öz ışınlar özden kabuğa doğru uzanır ve diğer dokularla daha zayıf bir bağlantısı vardır.Damar kesit yönünde bu ışınların boylam yönünde koparılması gerekmektedir.Elyafa dikey yönünde yarılma ise,bütün odun damarlarını ve tellerini koparmaya çalışır ki burada yarılma söz konusu olmaz.Genel olarak ince,düzgün dokulu,uzun elyaflı,büyük öz ışınlı ve budaksız ağaçlar,karışık sokulu,kısa elyaflı ağaçlardan kolay yarılır.Çürüme ve mantarlaşma ağaçlarda yarılma yeteneğini zayıflatır.Çok kullanılan mobilya ağaçlarından bazıları yarılma dirençlerine göre şöyle sıralanabilir;

Çok yarılgan ağaçlar→Ladin,Köknar

Yarılgan Ağaçlar→Meşe,Dişbudak,Kayın ceviz,Kestane,Kızılağaç

Az yarılgan Ağaçlar→Maun,Kavak,Huş,Çınar,Tik,Armut,Elma,Kiraz,Erik,Karaağaç

Zor Yarılgan Ağaçlar→Gürgen(Akgürgen),Şimşir,Abanoz,Pelensenk,Dut

Hiç Yarılmayan Ağaçlar→Palmiye türleridir.